DÜNYA İLKYARDIM GÜNÜ, kazalar ve ani hastalık durumunda tıbbi yardım gelinceye kadar yapılabilecek ilkyardım uygulamaları hakkında toplumun bilgilendirilmesi, toplumda ilkyardım eğitimlerine yönelik duyarlılık ve bilinç oluşturulması, toplum bireylerine, herkesin yaşam kurtarmak amacıyla ilkyardım öğrenmek ve uygulamak için cesaret kazandırılması, ilkyardım konusuna yerel otoriteler ile basının ilgi ve desteğinin çekilmesi, “İLKYARDIMCI” sayısının artırılması gibi amaçlarla 2001 yılından beri her yıl Eylül ayının ikinci Cumartesi günü kutlanmaktadır. Ülkemizde ise 2003 yılından itibaren Dünya İlkyardım Günü kutlama etkinlikleri gerçekleştirilmektedir.
Her yıl değişik bir tema ile sorunlara dikkat çekmeyi amaçlayan “Dünya İlk Yardım Günü”nde Türk Kızılay da ülkemizde bir çok etkinlik düzenlemektedir.
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC) tarafından bu yılki temanın “Yol Güvenliği ve İlk Yardım” olarak belirlendiğini kaydetti.
İlkyardım, hasta veya yaralı kişiye, daha ciddi bir tıbbi yardım uygulanmadan önce yapılan ilk bakımdır. Kısaca ambulans veya sağlık personeli gelene kadar, durumun daha da kötüye gitmesini önlemek amacıyla yapılacak müdahalelerdir.
İlkyardımın amacı, durumun kötüleşmesini önlemek için aktif olarak müdahale etmek, yaşam desteği sağlamak, zararı en aza indirmek ve yaşam kaybını önlemektir. İlkyardımın amacı tedavi etmek değildir. Ancak ilkyardım eğitimi alan kişiler, durumun ve aciliyetin derecesini tayin etme ve profesyonel tıbbi yardım ulaşana kadar yapılabilecek en doğru şeyleri belirleme yeterliliğine sahiptir.
Yaralanmanın, ölüm olaylarının dördüncü ana nedeni olduğu düşünülürse, ilkyardım eğitiminin gerekli olduğu çok açıktır. Düşmeler en sık rastlanan yaralanma sebebidir. Ancak trafik kazaları en ölümcül olanıdır. Yaralanma ölümlerinin yaklaşık %30’u trafik kazaları sonucu oluşmaktadır.
İlkyardım inceleme ve araştırmayla başlar. Bir ilkyardımcı hiçbir zaman kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalıdır. Bir yaralıya yaklaşmadan önce olay yerinde, yaralı ve kurtarıcının hayatını tehlikeye atabilecek faktörlerin önlenmesi gerekir. Daha sonra yapılan ilk inceleme, yaralının hayatını kurtaracak işlemlerin hemen uygulanmasının gerekip gerekmediğini belirler.
İlkyardımın başlıca amacı;
1- Hayat kurtarmak,
2- Durumunu korumak,
3- Sakatlıkları önlemektir.
İlkyardım öncesi hasta/yaralıya yaklaşım şekli çok önemlidir. Karşımızdaki kişi (hasta, hasta yakını, arkadaşınız ve herkes) ile göz teması kurmak ve bunu sürdürmek gerekir. İlkyardıma ihtiyacı olan kişiye şunlar yapılmalıdır;
– Hastaya, ilgi alanınızdaki “tek şey olduğu” hissini verin.
– Hiç kimseyi hor görmeyin ve gereksiz övgülerden kaçının
– Çok yüksek ya da alçak sesle, hükmeder tavırla konuşmayın, nazik olun.
– Yavaş, anlayabileceği düzeyde, açık ve net konuşun
– Sorularınızı yanıtlamaları için zaman tanıyın.
Korku ve ağrı nedeniyle hastalar/yakınları doğru düşünemeyebilirler ve en basit soruları yanıtlarken bile zamana gereksinim duyabilirler
– Her zaman doğruyu söyleyin
– Söylemeniz gereken şey hoş olmasa da doğruyu söyleyin.
– Doğru olmayan şeyler söylendiğinde:
Hastanın size olan inancı sarsılır
Sizin kendinize olan güveniniz azalır
– Hastaya her zaman doğruyu söylemeyebilirsiniz. Ancak hasta veya ailesi kendileriyle ilgili soru sorduklarında doğru cevap verin. Açık bir soru dürüst bir cevabı hak eder.
– Vücut dilinizin farkında olun. Hastalar sizin hareketlerinizi yanlış yorumlayabilirler.
Sözsüz iletişim bazen çok önemlidir
Özellikle, korkutucu bir görünüm sergilemeyin
-Profesyonelce davranın: sakin olun.
– Hastanın rahatlamasını/gevşemesini sağlayın.
Yatarak mı oturarak mı rahat? Koma, Şok veya Yarı Oturur pozisyonlarının hangisi uygun ise onu uygulayın. Çok mu sıcak üşümüş mü? Yanında bir yakınını mı istiyor?
– Hastaya ismi ile hitap edin; Ali bey, Ayşe hanım vs.
Bu şekilde konuştuğunuzda hasta (ve kim olursa olsun herkes) kendisini önemsediğinizi, ona değer verdiğinizi düşünür. Bu ise, daha başlangıçta iletişimi kolaylaştırır. Hiçbir zaman “amca, teyze, ufaklık” gibi sözler kullanmayın
– İletişim kurmakta zorlandığınız kişiyle konuşurken, yüzüne bakın, sözleriniz basit ve anlaşılır olsun,
-Sorunuzu yanıtlaması için hastaya zaman tanıyın ve hastayı dinleyin, dinlediğinizi gösterin
Öncelikler
– Acil durumların tümü strese neden olur (veya stres yaratır)
– Hasta ve yaralı korkmuş olacağından, başkalarının el ve vücut hareketleri ile davranışlarını yanlış yorumlamaya açıktır
– Hastanın/yaralının öncelikle sakinleştirilmesi ve güvenli ellerde olduğu izleniminin verilmesi önemlidir
– O nedenle, İlkyardımcı iletişim kurma becerisine sahip olmak zorundadır
– Hasta kadar İlkyardımcı da durumsal stres içindedir. Ancak, İlkyardımcının görevi stresini kontrol altına alarak karşısındakini rahatlatmaktır
– Uyumsuz kişilere yaklaşımda, özel iletişim sorunları yaşanabileceğinden İlkyardımcı bu durumlarda da nasıl davranması gerektiğini bilmelidir.
İlkyardımda diğer önemli konu ise her zaman evde, arabada, işyerinde ilkyardım çantası oluşturulmalı ve içindeki malzemeler doğru olarak yerleştirilmelidir. Unutmayalım ki;
İLKYARDIM HAYAT KURTARIR…